تست خواب که با نام دیگر پلی سومنوگرافی شناخته می شود مراحل و چرخه خواب شما را بررسی می کند و تشخیص می دهد که آیا الگو های خواب شما مختل شده است یا خیر. دستگاه های مختلفی برای این تست مورد استفاده قرار می گیرند که به طور کلی وظیفه آن ها بررسی میزان جریان هوا، سطح اکسیژن و ضربان قلب شما می باشد. انجام تست خواب ممکن است در بیمارستان و یا خانه صورت گیرد. معمولاً این تست را در طول شب انجام می دهند. البته اگر بخواهند این تست را بر روی افرادی انجام دهند که در طول روز می خوابند و شب کار هستند تست مربوطه را در روز انجام می دهند.
تست خواب چیست؟
این عمل یک روش معاینه غیر تهاجمی و یک شبه می باشد که به پزشک این اجازه را می دهد تا در زمان خواب شما را تحت نظر داشته و ببیند که در مغز و بدن شما چه اتفاقاتی رخ می دهد. معمولا افراد برای انجام این آزمایش به آزمایشگاه خواب رفته تا پزشک بتواند مراحل خواب و چرخه خواب آن ها را بررسی کند. یعنی در زمانی که فرد خواب شبانه خود را پشت سر می گذارد پزشک مغز و بدن او را نظارت می کند تا هرگونه اختلالات احتمالی که در الگوی خواب او وجود دارد را شناسایی نماید. انجام تست خواب مواردی مانند حرکات چشم، میزان و سطح اکسیژن خون، ضربان قلب و تنفس و سایر حرکات بدن را مورد بررسی قرار می دهد. البته اطلاعات مربوط به این تست توسط یک تکنسین گرفته شده و به پزشک مربوطه ارجاع داده می شود.
چرا به تست خواب نیاز داریم؟
اگر پزشک شما به هر یک از موارد زیر مشکوک باشد این تست را به شما توصیه می کند
- آپنه خواب و یا سایر اختلالات تنفسی که مربوط به خواب می باشد: در این حالت تنفس افراد به طور مکرر در حین خواب متوقف شده و مجدداً شروع می گردد.
- اختلال حرکتی اندام های بدن: در این اختلال معمولاً افراد به طور کاملاً غیر ارادی پا های خود را در حین خواب خم کرده و یا دراز می کنند. البته این وضعیت گاهی با سندروم پای بی قرار نیز همراه می باشد.
- نارکولپسی: نشانه این اختلال این است که معمولاً فرد در طول روز و زمان بیداری خود احساس خواب آلودگی شدید داشته و یا در حین خواب حملات ناگهانی را تجربه می کند.
- اختلال رفتاری خواب REM : این اختلال خواب دربردارنده نمایش رویا ها در هنگام خواب می باشد.
- انجام دادن رفتارهای غیرعادی در زمان خواب: در صورت بروز هر گونه انجام فعالیت غیر عادی در حین خواب مثل راه رفتن و حرکات موزون پزشک انجام این تست را برای شما تجویز می نماید.
- بی خوابی مزمن غیر قابل توضیح: اگر برای مدت زمان طولانی و به صورت مداوم برای به خواب رفتن مشکل داشته باشید پزشک انجام این آزمایش را به شما توصیه می نماید.
انواع تست خواب
انجام تمامی تست های خواب اطلاعاتی را در رابطه با آنچه که در بدن فرد در طول خواب اتفاق می افتاد در اختیار پزشک قرار می دهد. روش های مختلفی برای انجام این آزمایش با توجه به علائم فرد بیمار و نوع اختلالاتی که در خواب فرد وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرد. این روش ها عبارتند از:
پلی سومنوگرافی
بر اساس این روش فرد بیمار باید یک شب را در یک کلینیک تخصصی که تست های خواب را انجام می دهد بماند و یک تکنسین متخصص نیز رفتار مغز و بدن فرد را در حین خواب تحت نظر داشته باشد. در این نوع تست خواب حرکات چشم، فعالیت مغز و ماهیچه ها، تنفس فرد، جریان هوا و سطح اکسیژن خون، موقعیت بدن، حرکات بدن، ضربان قلب و خروپف مورد بررسی قرار می گیرد.
تست تعبیر خواب چندگانه
این تست در واقع اندازه گیری می کند که فرد با چه سرعتی در طول روز درگیر چرت های روزانه می گردد. به عبارت دیگر این تست اندازه گیری می کند که فرد با چه سرعتی در طول روز خواب درجه اول را تجربه می نماید. این تست را بیشتر برای تشخیص اختلال هایی مانند خواب آلودگی غیر عادی فرد در طول بیداری انجام می دهند.
تیتراسیون
این روش در واقع درمان رایج برای آپنه خواب می باشد. انجام این تست باید در یک کلینیک خواب اتفاق بیفتد. در زمان انجام این تست تکنسین بیمار را تحت نظر قرار داده و با استفاده از فشار CPAP وقفه های تنفسی که در زمان خواب برای فرد اتفاق می‌افتد را تنظیم می کند. در حین انجام این تست یک ماسک را بر روی بینی بیمار قرار می دهند که این ماسک با یک لوله به دستگاه مولد فشار هوا وصل می باشد. با استفاده از این تست می توان امواج مغزی، ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، حرکات غیر عادی دست و پا را اندازه گیری کرد.
تست توانایی بیدار ماندن
برای انجام این آزمایش باید یک روز کامل را در کلینیک خواب بگذرانید. هدف از انجام این نوع تست خواب مدت زمان و میزان بیداری فرد در طی روز می باشد. به علاوه پزشک با این تست بررسی می کند آیا فرد می‌تواند یک مدت زمان مشخص را بدون هیچ گونه تحرکی بیدار بماند یا خیر. برای انجام این آزمایش از یک اتاق خواب آرام و کم نور برای استراحت بیمار در طی روز استفاده می کنند. در فواصل زمانی مشخص خود پزشک با توجه به اختلال بیمار تشخیص می دهد که بیمار را مشغول به کار های بدون تحرک مثل مطالعه، آواز و صحبت کردن با دیگران کرده و آن ها را مورد بررسی قرار دهد.
البته برای زمان استراحت بیمار نیز پزشک یک تایمی را مشخص می کند. به این صورت که بیمار بعد از انجام هر آزمایش در یک زمان مشخص می تواند مشغول به غذا خوردن، تلویزیون دیدن و آزاد گشتن در کلینیک مشغول باشد. البته که در حین انجام تمامی این کارها همچنان بیمار را تحت نظارت خواهند داشت.
تست خواب در منزل چگونه است؟ باید چه نکاتی را رعایت کنید
اکثر بیماران ترجیح می دهند که این تست را در خانه خود انجام دهند. چرا که آن ها احساس راحت تری را در خانه خود دارند. اولین کار برای انجام دادن این تست در خانه بستن کمربند می باشد این کمربند در واقع بر روی ضربان قلب شما در حین خواب نظارت می کند. کمربند باید به گونه ای بر روی بدن شما قرار گیرد که در اطراف دنده ها و زیر سینه ها باشد. در مرحله بعد باید کانولای بینی را بسته و شاخه های آن را در سوراخ های بینی خود قرار دهید. لوله پلاستیکی را دور گوش خود حلقه کنید در مرحله بعد حسگر انگشت را روی انگشت اشاره دست غیر مسلط خود قرار داده و اگر خیلی این حرکت برای شما ناراحت کننده است از یک انگشت دیگر خود استفاده کنید.
حال دکمه پاور دستگاه را فعال کرده تا شروع به کار نماید. اگر تمامی چراغ های این دستگاه سبز شود یعنی تمامی مراحل را به درستی انجام داده اید اما اگر یک یا چند مورد از چراغ قرمز شد یعنی یکی از لوازم جانبی را به درستی تنظیم نکرده اید اگر نمی توانید با دستگاه مربوطه کار کنید می توانید از تکنسین کلینیک بخواهید که شما را برای انجام این تست همراهی کند.
تست PSG و MSLT چه تفاوت هایی دارند؟
تست PSG نام دیگر تست خواب معمولی می باشد که برای افراد در شب انجام می گردد. اما در مقابل باید گفت که تست MSLT یک مدل از تست های خوابی می باشد که برای افرادی توصیه می شود که باید خواب آن ها را در روز مورد بررسی قرار داد. افرادی که دارای اختلالاتی مثل نارکولپسی هستند باید این تست را انجام دهند.
بررسی تست خواب چگونه است؟
خواب دارای مراحل مختلفی می باشد که در حین انجام تست باید تمام مراحل مورد بررسی دقیق قرار گیرد. نام اولین مرحله NREM است که به آن مرحله بدون حرکات سریع چشم نیز گفته می شود. در این مرحله مغز دارای امواجی می باشد که باید این امواج مورد بررسی قرار گیرند. حرکت چشم ها در این مرحله بسیار آهسته می باشد.
مرحله بعدی را REM می گویند در این مرحله فعالیت مغز افزایش پیدا می کند و در نتیجه این فرآیند سرعت حرکت چشم ها شما نیز بیشتر می گردد. هرگونه اختلالی که برای بدن شما وجود داشته باشد باعث به هم خوردن خواب در این مرحله می گردد. به همین دلیل است که پلی سومنوگرافی باید به گونه ای انجام گردد تا تمامی مراحل خواب را بررسی کند و هر گونه اختلالی که برای مغز و یا بدن وجود دارد را شناسایی نماید.
عوارض تست خواب چیست؟
این روش کاملاً روش درمانی غیر تهاجمی می باشد به همین دلیل هم هیچ گونه عوارضی تا به الان در رابطه با آن گزارش نشده است. البته ممکن است به دلیل چسباندن سنسور دستگاه به بدن برخی از بیماران با حساسیت پوستی مواجه گردند. این حساسیت نیاز به درمان خاصی ندارد و معمولاً پس از گذشت چند روز ناپدید می گردد.
کاربردها و مزایای تست خواب چیست؟
انجام این تست در راستای تشخیص اختلالاتی مانند بی خوابی، سندروم پای بیقرار، اختلال حرکت دوره ای اندام، راه رفتن و حرف زدن در خواب، نارکولپسی، آپنه خواب، اختلال رفتار در خواب، بروکسیسم یا همان دندان قروچه کارایی دارد. از مزایای این تست باید گفت که با انجام آن اطلاعات بسیار مفیدی در رابطه با خواب شما در اختیار پزشک قرار می گیرد. در واقع این اطلاعات جزئیات زیادی در رابطه با مراحل خواب شما را کشف می کند. با توجه به این اطلاعات می توان کوچکترین اختلالی که در مغز و بدن شما وجود دارد را کشف کرد.
از دستگاه سی پپ و بای پپ رسمد در تست خواب چگونه استفاده می کنیم؟
استفاده از هر دو این دستگاه ها یک روش درمانی غیر تهاجمی می باشد که وظیفه آن ها ایجاد فشار مثبت هوا است. در واقع فشار هوایی که این دو دستگاه تولید می کنند باعث می‌شود تا راه های هوایی فرد در حین خواب باز نگه داشته شود. تفاوت اصلی این دو دستگاه مربوط به این است که چگونه می توانند جریان فشار هوا را فراهم نمایند. دستگاه سی پپ جریان هوا را با یک فشار ثابت فراهم می کند. همچنین این دستگاه به کاربر اجازه می دهد تا بتواند به اندازه ای که می‌خواهد فشار هوا را تنظیم نماید.
دستگاه بای پپ برای افرادی که دارای آپنه خواب مرکزی، نارسایی احتقانی قلب، اختلالات ریوی، اختلالات عضلانی و عصبی می باشند مناسب تر است. زمانی از دستگاه بای پپ بهره می برند که استفاده از دستگاه سی پپ بی اثر می شود. برخلاف دستگاه سی پپ که تنها یک جریان پیوسته فشار هوا را تولید می کند دستگاه های بای پپ دو جریان متفاوت از فشار هوا را ایجاد می نمایند. از این دو جریان تولید شده آن جریانی که بالاتر باشد برای عمل دم و جریانی که پایین تر است برای عمل بازدم استفاده می شود.
تست کیفیت خواب چیست؟
اگر خواب شما دارای کیفیت بالایی نباشد می تواند به راحتی صدمات جبران ناپذیری را بر روی روح و جسم شما بر جای بگذارد. با استفاده از تست کیفیت خواب پزشک می تواند تشخیص دهد آیا خواب خوب و یا بدی دارید. برای انجام این تست روانشناسی یک سری سوالات چند جوابی آماده می شود که بسیار قابل فهم بوده و می توانید به راحتی به آن ها پاسخ دهید.
چه آمادگی هایی باید برای تست خواب داشته باشیم؟
- قبل از آن که برای انجام تست به کلینیک مراجعه نمایید از مصرف هرگونه کافئین و الکل خودداری نمایید.
- اگر داروی خاصی مصرف می کنید بهتر است که قبل از انجام تست در رابطه با مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایید. اگر از داروهای خواب آور استفاده می کنید بهتر است که در زمان حضور در کلینیک آن ها را مصرف کنید.
- برای آن که الکترود ها به راحتی بر روی پوست قرار گیرند بهتر است که در روز انجام تست حتماً دوش گرفته و پوست خود را تمیز کنید.
سوالات متداول
- تست خواب چیست؟
این عمل یک روش معاینه غیر تهاجمی و یک شبه می باشد که به منظور تشخیص آپنه خواب انجام می شود و به پزشک این اجازه را می دهد تا در زمان خواب شما را تحت نظر داشته و ببیند که در مغز و بدن شما چه اتفاقاتی رخ می دهد. معمولا افراد برای انجام این آزمایش به آزمایشگاه خواب رفته تا پزشک بتواند مراحل خواب و چرخه خواب آن ها را بررسی کند.
- تست خواب چند نوع دارد؟
انواع مختلفی از تست خواب وجود دارد که عبارتند از: پلی سومنوگرافی، تست تعبیر خواب چندگانه، تیتراسیون، تست توانایی بیدار ماندن.
